مبنای استنباط در آزمون فرضیات، سطح معناداری (Significant Level) ‌می‌باشد، بدین گونه که هر گاه مقدار احتمال یا سطح معناداری آزمون کمتر از ۵ درصد باشد، فرض صفر در سطح اطمینان ۹۵ درصد رد می­ شود.

 

۴-۲- آمار توصیفی متغیرهای تحقیق

 

در بخش آمار توصیفی، تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گرفتن از شاخص‌های مرکزی همچون میانگین و میانه و شاخص‌های پراکندگی انحراف معیار^[۴۸]، چولگی^[۴۹] و کشیدگی^[۵۰] انجام پذیرفته است. مقدار میانگین، متوسط داده ها را نشان می‌دهد. میانه، نشان دهنده این است که %۵۰ داده ها کمتر از عدد وسط مجموعه و %۵۰ داده ها بیشتر از عدد وسط مجموعه هستند. نزدیک بودن مقدار میانگین و میانه، تقارن داده ها را نشان می‌دهد. انحراف معیار، پراکندگی را نشان می‌دهد و در نهایت، چولگی و کشیدگی شاخص تقارن داده ها و نشان دهنده وضعیت آن ها نسبت به توزیع نرمال است، آمار توصیفی تحقیق حاضر به شرح جدول زیر ‌می‌باشد:

 

جدول ۴-۱- آماره­ های نوصیفی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ماکزیمم مینیمم کشیدگی چولگی انحراف معیار میانه میانگین حجم جامعه ۵۶۰/۳۷

 

۰۰/۱۰

 

۷۲/۰

 

۶۱/۴۷

 

۹۱/۷

 

۷۱/۰

 

۱۳/۱۳۵۴

 

۳

 

۱

 

۱

۳۱۰/۶۶-

 

۰۰/۰

 

۰۰/۰

 

۳۹/۶۴-

 

۵۹/۴

 

۰۰/۰

 

۹۶/۶۵-

 

۰

 

۰

 

۰

۶۳۷/۹۰

 

۱۲۵/۷

 

۰۴۲/۸

 

۷۰۴/۳۸

 

۲۹۴/۰

 

۲۸۴/۹

 

۴۱۲/۳۳۶

 

۷۳۲/۰-

 

۰۹۹/۱-

 

۶۲۷/۰-

۷۱۶/۶

 

۴۰۷/۲

 

۰۰۱/۲

 

۱۳۵/۰-

 

۶۸۵/۰

 

۸۰۴/۲

 

۶۲۳/۱۶

 

۳۶۷/۰

 

۹۵۱/۰-

 

۱۷۳/۱

۵۸۹۶۳/۲۵

 

۷۵۸۷۹/۱

 

۰۹۳۲۵/۰

 

۱۳۵۵۸/۶

 

۶۴۰۸۱/۰

 

۱۱۰۸۷/۰

 

۹۶۵۰۶/۶۵

 

۸۹۳/۰

 

۴۵۲/۰

 

۴۳۲/۰

۱۵۰۰۰/۰-

 

۰۰۰/۲

 

۱۴۰۰/۰

 

۲۹۶۰/۰

 

۶۸۱۰/۵

 

۰۵۴۰/۰

 

۰۰۰۰/۰

 

۰۰/۱

 

۰۰/۱

 

۰۰/۰

۳۵۸۹۱/۰-

 

۰۱۳۳/۲

 

۱۶۱۱/۰

 

۶۴۵۹/۰

 

۷۵۵۰/۵

 

۰۹۰۱/۰

 

۹۷۱۱/۳

 

۰۸/۱

 

۷۱/۰

 

۲۵/۰

۵۲۵

 

۵۲۵

 

۵۲۵

 

۵۲۵

 

۵۲۵

 

۵۲۵

 

۵۲۵

 

۵۲۵

 

۵۲۵

 

۵۲۵

CAR

 

EQ

 

DDEQ

 

MAT

 

Size

 

Lev

 

Prior-ret

 

Core

 

Attrib

 

Audit-change

در جدول فوق ستون سوم و چهارم به ترتیب بیانگر میانگین و میانه متغیرهای تحقیق است. ستون پنجم نشان دهنده انحراف معیار متغیرهاست که پراکندگی متغیرها را حول میانگین نمایش می­دهد. ستون ششم و هفتم نیز به ترتیب میزان چولگی و کشیدگی داده ­ها را نسبت به منحنی نرمال (زنگوله­ای شکل) نشان می­دهد. یکی از مهم­ترین شاخص­ های شکل توزیع، چولگی ‌می‌باشد. چولگی شاخص تقارن داده ­ها است و عدم تقارن توزیع را نسبت به شاخصی معین (معمولا نسبت به میانگین) نشان می­دهد. مهم­ترین شاخص چولگی، ضریب چولگی (گشتاوری) است. اگر ضریب چولگی منفی باشد، توزیع دارای چوله به چپ و در صورتی که ضریب چولگی مثبت باشد، توزیع چوله به راست است. اگر توزیع نامتقارن باشد، ضریب چولگی مساوی صفر خواهد بود. ستون هشتم و نهم نیز به ترتیب نشان دهنده مقادیر حداقل و حداکثر متغیرهای تحقیق است.

 

همان‌ طور که ملاحظه می­ شود مقدار چولگی و کشیدگی متغیرهای تحقیق عمدتاًً پایین بوده که این امر حکایت از متقارن بودن متغیرهای تحقیق و نزدیک بودن توزیع آن ها به توزیع نرمال (یکی از پیش فرض­های اصلی استفاده از رگرسیون) دارد. همان­طور که در جدول فوق ‌می‌توان مشاهده نمود؛ میانگین بازده اضافی سهام­دار زمان انتشار گزارشات تعدیلی (CAR) شرکت­های نمونه۳۵۸۹۱/۰-درصد (کمتر از منفی نیم درصد) و میانه آن برابر با ۱۵۰۰۰/۰- ‌می‌باشد، که منفی بودن این دو رقم بیانگر آن است که عمده گزارشات تعدیلی شرکت­های نمونه تحقیق حاوی اخبار بد و کاهنده سود هر سهم بوده است. با توجه به علامت ضریب چولگی آن ‌می‌توان گفت که توزیع آن متمایل به راست و با توجه به مقادیر ضریب چولگی و ضریب کشیدگی و نیز نزدیکی مقادیر میانگین و میانه، احتمالاً این متغیر توزیع نرمالی داشته باشد. مقدار حداقل و حداکثر بازده اضافی کسب شده در زمان انتشار گزارشات تعدیلی به ترتیب برابر با ۶۶- و ۳۷۱ درصد ‌می‌باشد. میانگین کیفیت سود شرکت­های نمونه بر اساس الگوی اسلوان (EQ) برابر با ۰۱۳/۲ و بر اساس الگوی دی­چو و دی­شف (DDEQ) برابر با ۱۶۱۱/۰ ‌می‌باشد. این ارقام به دست آمده نشان دهنده آن است که شرکت­های نمونه از لحاظ کیفیت سود در وضعیت مناسبی قرار داشته اند (در هر دو الگو هر چه مقدار شاخص کیفیت سود عدد پایین­تری باشد، بیانگر کیفیت سود بالاتری است).

 

متوسط تغییرات در سود قبل از تعدیل نسبت به سود تعدیل شده (MAT) برابر با ۶۴۵۹/۰ ‌می‌باشد که این رقم نشان دهنده آن است که در اکثر مواقع تعدیل انجام شده کاهنده سود بوده است. میانگین متغیر مجازی تغییر حسابرس در دوره تعدیل گزارش (Audit­_Change) برابر با ۲۵/۰ ‌می‌باشد و با توجه به ماهیت این متغیر (اعداد ۰ بیانگر عدم تغییر و اعداد ۱ بیانگر تغییر حسابرس)، نزدیکی این عدد به صفر نشان دهنده عدم تغییر زیاد حسابرس در دوره تعدیل گزارشات ‌می‌باشد. دیگر نتایج به دست آمده بیانگر آن است که متوسط بازده سهام در دوره ۱۲۰ روزه قبل از تعدیل (Prior_Ret) برابر با ۹۷۱۱/۳ درصد ‌می‌باشد.

 

۴-۳- آزمون­های پیش­فرض رگرسیون

 

در صورتی محقق می ­تواند از رگرسیون خطی استفاده کند که شرایط زیر محقق شده باشد:

 

۱- میانگین یا امید ریاضی خطاها صفر باشد.

 

۲- واریانس خطاها ثابت باشد.

 

مفروضات ۱و۲ بدین معنی است که توزیع خطاها باید دارای توزیع نرمال باشد.

 

۳- متغیر وابسته دارای توزیع نرمال باشد.

 

۴- بین خطاهای مدل همبستگی وجود نداشته باشد. به عبارت دیگر استقلال خطاها یا عدم وجود خود همبستگی تأیید شود.

 

۵- بین متغیرهای مستقل همبستگی وجود نداشته باشد. به بیان دیگر دارای هم خطی نباشند (مومنی، ۱۳۹۱).

 

‌بنابرین‏ قبل از آزمون فرضیات تحقیق و تخمین مدل، بایستی فرضیات و پیش فرض­های فوق مورد بررسی قرار گرفته تا در صورت وجود شرایط لازم، از رگرسیون استفاده گردد.

 

۴-۳-۱- آزمون نرمال بودن توزیع متغیر وابسته

 

یکی از مهم­ترین فرضیات رگرسیونی، نرمال بودن باقیمانده‌های مدل است. برای برآورد مدل نهایی تحقیق، از اطلاعات مربوط به متغیرهای مستقل و وابسته استفاده شده و سپس رگرسیون نهایی مدل برآورد می شود. لازم است ابتدا مدل برآورد شده، سپس به ازاء مقادیر مختلف متغیر مستقل، مقادیر متغیر وابسته برآورد گردد. تفاضل مقادیر برآوردی از مقادیر واقعی، باقیمانده‌های مدل است. اما قبل از برآورد مدل هم می‌توان با آزمودن توزیع متغیر وابسته، از توزیع باقیمانده‌ها اطمینان پیدا کرد.

 

۲-۳-۴- دیدگاه های نظری پیرامون یادگیری و یادگیری همسالان

 

اثربخشی روش یادگیری همسالان را می توان در حداقل چهار دیدگاه نظری پیرامون یادگیری جست و جو نمود. از دیدگاه پیاژه، فرایند یادگیری به طور کلی از تعارض شناختی بین آنچه فهمیده شده است و آنچه که در مواجه و تعامل فعال با محیط و دستکاری در آن کسب شده است، حاصل می شود . تعاملات همسالان برخی تعارض شناختی رابا افشای اختلاف بین سطح دانش شرکت کنندگان مختلف افزایش می‌دهد و در نتیجه منجر به حالت عدم تعادل می‌گردد . از طریق گفت و گو و بحث در میان افراد در یک وضعیت

برابر – مانند روابط متقابل بین کودکان بدون وضعیت برتری شناختی بزرگسالان – سطح بالاتری از درک تکامل می‌یابد، تغییر شناختی رخ می‌دهد، و تعادل مجددا برقرار شد. این به عنوان یک فرایند های داخلی، که پس از آن خود را در رفتار آشکار می‌سازد ، در نظر گرفته شده است.

 

مطالعات مبتنی بر چارچوب ساخت گرایی پیاژه به طور گسترده ای از این دیدگاه ،با نمایش تجربی مزایای شناختی بیشتر کار کردن با همسالان نسبت به تنهایی کار نمودن حمایت کردند(گارتن،۲۰۰۴).

 

در دیدگاه ویگوتسکی، به طور کلی فعالیت های اجتماعی به عنوان مکان اولیه شکل­ گیری مفاهیم مهم است ، قبل از آنکه مفاهیم به عملکرد ذهنی برای فرد تبدیل شوند. توسعه شناختی به تعامل فعال اجتماعی از جمله استدلال و تفسیر با یک یا چند فرد شایسته بستگی دارد.

 

تعامل احتمالا درون منطقه جدیدی از رشد مجاور آشکار می شود، یعنی وقتی یکی از شرکت کنندگان به شکاف اولیه در دانش وارد تعامل می شود ، با یک فرد متخصص تر می‌تواند بسته می شود. این کارشناس مسئولیت ارائه پشتیبانی مناسب و یا هدایت را دارد.از نظر وی، یادگیری یک کودک ممکن است از تعامل با همسالان در سن مشابه بیش از زمانی باشدکه در تعامل با یک فرد بزرگسال است و این به دلیل آن است که هر دو ازمنطقه رشد مجاور یکدیگر استفاده می‌کنند و نقش متخصص و تازه کاربین آن ها تغییر می‌یابد.

 

چارچوب ویگوتسکی برای توضیح دستاوردهای همسالان در هر دو محیط تجربی(مانند فاست و گارتون،۲۰۰۵^[۱۱۳]) محیط طبیعی (به عنوان مثال، نیکولاپائولو و ریچنر^[۱۱۴]، ۲۰۰۴). همسو با ایده منطقه توسعه مجاور (ZPD)^[115] ، نشان داده شده است که تفاوت های کوچک در سطح شناختی مابین کودکان مؤثر تر از تفاوت های بزرگ میان آن ها می‌باشد(کوهن، ۱۹۷۲).

 

نظریه های اخیر در ارتباط با یادگیری (لیو و ونگر، ۱۹۹۱) بیشتر تئوری ویگوتسکی را پذیرفتند .به علاوه ادعا نمودند که همه یادگیری ها در اصل اجتماعی هستند. در این دیدگاه، یادگیری یک پروسه مشارکت از طریق عمل در جوامع است که این مشارکت در ابتدا محیطی است واما به تدریج تعامل را افزایش می‌دهد.

 

تئوری مشارکت محیطی درست^[۱۱۶](LPP) مکان یادگیری را تغییر می‌دهد.در این تئوری مطرح می شود که این ذهن فرد نیست که تسلط را به دست می آورد ، یادگیری یک فرایند است که احتمالا نه در ذهن فرد بلکه در یک چارچوب مشارکتی شکل می‌گیرد. .تغییر در تمرکز به سمت ماهیت اجتماعی تشکیل یادگیری بر
تئوری شناختی که تفکر رابه عنوان یک فرایند توزیع اجتماعی در نظر می‌گیرد، تاثیری شگرف داشت
(رسنیک و همکاران^[۱۱۷]، ۱۹۹۱).

 

دیدگاه چهارم، که از روانشناسی اجتماعی نشأت گرفته، منبع یادگیری را در عوامل انگیزشی می‌داند و بر اساس آن تعامل بین افراد در گروه را توضیح می‌دهد(اسلاوین، ۱۹۹۶). در این دیدگاه، علاقه مندی به یادگیری همسالان^[۱۱۸] به شکل خاصی از یادگیری مشارکتی در مدرسه محدود شده است و شامل یادگیری همسالان به صورت کلی نمی باشد. فرایند مرکزی این نظریه بر ساختار پاداش و یا اهدافی که دانش آموز در جهت آن عمل می‌کند،تأکید می کند(اسلاوین، ۱۹۹۶). پاداش به گروه به عنوان یک کل داده می شود و این دیدگاه منافع فردی و منافع گروه را یکی در نظر می‌گیرد. این نوع از ساختار پاداش اعضای گروه را نه تنها برای به حداکثر رساندن توانایی‌های شان بر انگیخته می‌کند، بلکه آن ها را برای کمک به دیگران در گروه نیز تشویق می‌کند. مؤثر ترین ساختار هنگامی حاصل می شود که گروه بر اساس یادگیری فردی اعضای آن پاداش بگیرد.قصد این روش این است که اعضای گروه مسئولیت پذیر باشند و برای این منظوراز طفره روی اجتماعی اجتناب نمایند.مفهوم شرح داده شده بر اهمیت انسجام اجتماعی تأکید می‌کند.

 

در روانشناسی آموزشی، آموزش همسالان با واژه های زیادی مطرح شده که از آن جمله می توان به یادگیری مشارکتی^[۱۱۹]، یادگیری همسال-کمک کننده^[۱۲۰] وآموزش همسالان^[۱۲۱] نام برد.

 

۲-۳-۵- مدل سیستم شناختی برای پردازش اطلاعات

 

برای اطمینان از پردازش­شناختی مؤثر، درک سیستم شناختی مهم است.نظریه­شناختی یادگیری چند رسانه ای^[۱۲۲] (CTML) (مایر، ۲۰۰۹) یک چارچوب نظری است که ساختار سیستم شناختی را برای تعیین طراحی مناسب از مواد آموزشی مورد نیاز برای یادگیری معنی دار در نظر می‌گیرد. CTML یک مدل شناختی برای پردازش اطلاعات را پیشنهاد می‌کند (همان‌ طور که در شکل ۲-۲ نشان داده شده است). این مدل تفاوت بین اطلاعات کلامی و گرافیکی بازنمایی شده در ابزار یادگیری و چگونگی توانایی سیستم شناختی در بازنمایی این اطلاعات متفاوت را نمایش می‌دهد.در این مدل کانال های مجزای دریافت و پردازش اطلاعات ، محدودیت حافظه کاری و سیستم پردازش فعال در نظر گرفته شده است. این مدل به اثربخشی پردازش اطلاعات در حافظه کاری با در نظر گرفتن بار شناختی تحمیل شده بر حافظه می نگرد.

 

(شکل۲-۲) : مدل شناختی پردازش اطلاعات بر مبنای نظریه شناختی یادگیری چندرسانه ای(مایر، ۲۰۰۹)

 

۲-۴- پیشینه پژوهشی

 

پژوهش های محدودی در داخل و خارج از کشور در زمینه نقش عوامل مؤثر انگیزش یادگیری بر عملکرد یادگیری دانشجویان انجام گرفته است؛ با این وجود در این قسمت به مرور مرتبط ترین پژوهش ها در زمینه انگیزش یادگیری و عملکرد یادگیری دانشجویان پرداخته می شود.

 

۲-۴-۱- پیشینه پژوهشی در ایران

 

در مطالعه ای توصیفی که توسط نبوی و همکاران با عنوان عوامل مؤثر بریادگیری در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران در سال ۱۳۸۳ انجام گرفت نتایج به شرح زیر بود:یادگیری تحت تأثیر عوامل مختلفی در محدوده راهبردهای یادگیری،عادت‌های مطالعه وانگیزش قرار می‌گیرد. میانگین میزان مطالعه دانشجویان در کل ۲۴ ساعت،۳ساعت و۱۵ دقیقه و میانگین میزان خواب شبانه ایشان حدود ۶ ساعت بوده است همچنین ۶۳٪ از دانشجویان به فعالیت های غیر درسی می پرداختند و۵۰٪ آن ها برنامه ریزی منظمی داشتند و۹۴٪ از دانشجویان به رشته تحصیلی خود علاقه مند بودند. باتفکیک جنس،معدل ‌و رشته تحصیلی تفاوت های معنی داری مشاهده گردید(نبوی و عسگریان،۱۳۸۳).

 

استراتژی های ST: شرکت ها با اجرای این استراتژی ها می کوشند با بهره گرفتن از نقاط قوت خود اثرات ناشی از تهدیدات موجود را کاهش داده یا آن ها را از بین ببرند. (همان منبع)

 

استراتژی های WT: سازمان هایی که این استراتژی را به کار می گیرند حالت تدافعی به خود می گیرند و هدف از این استراتژی کم کردن نقاط ضعف داخلی و پرهیز از تهدیدات ناشی از محیط خارجی است. در واقع چنین سازمانی می کوشد برای حفظ بقای خود از فعالیت های خود بکاهد (استراتژی های کاهش یا واگذاری) در شرکت‌های دیگر ادغام شود، اعلام ورشکستگی کند و یا سرانجام منحل شود. (دیوید، ۱۳۹۰)

 

ویژگی های مدل SWOT این است که مدل SWOT یکی از ابزارهای مهم مدیریت استراتژیک است که در فرایند تجزیه و تحلیل محیطی و و درونی و خلق استراتژی های متناسب با شرایط محیطی و درونی به کار برده می شود. هر چند کاربرد رایج این مدل اصلاً مربوط به برنامه ریزی استراتژیک سازمان های تولیدی و خدماتی است، ویژگی های منحصر به فرد آن، این امکان را فراهم می آورد تا در تجزیه و تحلیل های موضوعات مختلف در سطح فرا سازمانی نیز به کار برده شود. این ویژگی ها شامل موارد زیر است :

 

۱- جامعیت : این مدل با در نظر گرفتن عوامل محیطی و درونی و مقایسه آن ها با و کمک به خلق استراتژی های متناسب با آن ها، از جامعیتی برخوردار است که سایر ابزار های مدیریت استراتژیک فاقد آن هستند.

 

۲- انعطاف پذیری : این مدل در شرکت های تولیدی، شرکت های خدماتی، سازمان های غیر انتفاعی و دولتی، تحلیل مسائل کلان یک جامعه و کشور و تجزیه و تحلیل موضوعات مختلف کاربرد دارد.

 

۳- مدل SWOT به حل یک سؤال بنیادی در انتخاب استراتژی کمک می‌کند. مقصود اصلی استراتژی طبق این مدل استفاده از یک موقعیت قوی یا غلبه بر یک موقعیت ضعیف است. (پیرس و رابینسون، ۱۳۸۵)

 

۴- مدل SWOT توانایی نمایش ارتباط فیمابین عوامل مختلف را دارا است. با افزایش تعداد عوامل و پیچیده شدن ارتباطات می توان با بهره گرفتن از آن این ارتباطات را تجزیه و تحلیل نمود.

 

(علی احمدی و دیگران، ۱۳۸۶)

 

۵- مدل SWOT از نظر مفهومی بسیار ساده است و استفاده زا آن به سهولت و یا سرعت امکان پذیر و بسیار سودمند است. (برایسون، ۱۳۷۲)

 

آلبرت هامفری^[۵۳] (۱۹۷۰-۱۹۶۰) استاد دانشگاه استانفورد، یک پروژه تحقیقاتی وسیع با عنوان فورچون ۵۰۰ را در ایالات متحده آمریکا هدایت کرد. تحلیل SWOT از یکی از تحقیقات او در این پروژه نشأت می‌گیرد که در آن ذینفعان سازمان با این مدل تحلیل گردیدند. اما هیچ اثر خاصی با عنوان روشن در این زمینه به نام او چاپ نگردیده است.

 

کینگ^[۵۴] (۲۰۰۴) ارائه مدل SWOT را به نقل از هابربرگ^[۵۵] (۲۰۰۰) به دانشگاه هاروارد در دهه ۱۹۶۰ نسبت داده است. ترنر^[۵۶] (۲۰۰۲) این مدل را متعلق به انسوف^[۵۷] (۱۹۸۷) می‌داند، زیرا وی معرف ماتریس انسوف بوده است. کوخ^[۵۸] (۲۰۰۰) مشارکت وی ریچ^[۵۹] (۱۹۸۲)، دیل ترای^[۶۰] (۱۹۹۲) و ویلان و هانگر^[۶۱] (۱۹۹۸) را در این مدل بیان داشته است، لیکن هیچ یک از محققین وی ریچ را به عنوان مبدع مدل معرفی نکرده است. ویلان و هانگر (۱۹۹۸) مدل SWOT را به منظور شناسائی شکاف ها و وفاق های^[۶۲] بین شایستگی ها و منابع داخلی با محیط تجاری سازمان به کار بردند. شینو^[۶۳] (۲۰۰۶) تلفیق SWOT و AHP را به منظور رتبه‌بندی و تعیین اولویت‌های هر عنصر با بهره گرفتن از نرم افزار به کار برد.

 

رشد علاقه به SWOT با مقاله پاناگیوتو^[۶۴] (۲۰۰۳) شدت یافت. او چارچوب مشاهدات استراتژیک تلسکوپی^[۶۵] را به منظور شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها ارائه کرد. او اعتبار SWOT را به دو تن از اساتید دانشکده بازرگانی دانشگاه هاروارد، آقایان جورج آلبرت اسمیت و سی رونالد کریستین سن^[۶۶] (دهه ۱۹۵۰) می‌داند نه به آلبرت هامفری استاد دانشگاه استانفورد. کمی بعد استاد دیگری از همان دانشگاه آقای کنت آندروز^[۶۷] (دهه ۱۹۵۰) کاربردهای مدل را توسعه داد. تخصص همه این اساتید، استراتژی سازمان در امور بازرگانی بود. توسعه این مدل همچنان ادامه یافت تا امروز که ما نیز از آن بهره می بریم. ( فرایزنر، ۲۰۰۹)

 

۲-۴- پیشینه تحقیق :

 

۲-۴-۱- تحقیق های داخلی :

 

ناهید و گلابی (۱۳۹۱) تحقیقی تحت عنوان توصیفی از استراتژی کارآفرینی سازمانی بر اساس مدل موریس به انجام رسانده اند. هدف این تحقیق بررسی کتابخانه ای نحوه تدوین استراتژی کارآفرینی بر اساس مدل موریس بوده است. روش تحقیق از نوع کاربردی و کتابخانه ای بوده است. ‌بنابرین‏ در این تحقیق سعی شده است تا با بهره گرفتن از روش کتابخانه ای ضمن مطالعه کتب و مقالات مرتبط، به بررسی سیر تکوین مفهوم سازی کارآفرینی سازمانی و دلایل پیدایی کارآفرینی سازمانی اشاره نموده و سپس با طرح اهمیت کارآفرینی سازمانی و تعاریف آن، با تمرکز بر تأثیر کارآفرینی سازمانی بر استراتژی های سازمان، در نهایت با معرفی مدل موریس، توصیفی از استراتژی کارآفرینی سازمانی که در طی این مدل تشریح می‌گردد، ارائه شود.

 

رضائیان و نائیجی (۱۳۹۱) تحقیقی تحت عنوان هوش فرهنگی در تعامل با کارآفرینی استراتژیک به انجام رسانده اند. در این تحقیق برای ارزیابی هوش فرهنگی، ابزار سنجشی متناسب با فرهنگ جامعه ایرانی تدوین شده است که آن را مقیاس ایرانی هوش فرهنگی می نامیم. همچنین رابطه ابعاد هوش فرهنگی با کارآفرینی استراتژیک نیز بررسی شده است. جامعه آماری تحقیق را آن دسته از مدیران و کارشناسان صنایع نفت، گاز و پتروشیمی تشکیل می‌دهند که سابقه حداقل سه سال تعاملات بین‌المللی فرهنگی و دو مسافرت خارج از کشور را داشته باشند، که در نهایت ۴۱۳ نفر به عنوان نمونه آماری تحقیق شناخته شدند. داده های به دست آمده با تحلیل عاملی مورد آزمون قرار گرفت. نتایج بیانگر این است که هوش فرهنگی مشتمل بر سه بعد ادارکی، ارتباطی و انطباقی می‌باشد. همچنین، نتایج تحقیق نشان می‌دهد که در جامعه ایران، متغیرهای جمعیت شناختی مانند جنسیت، سن، سطح تحصیلات و سابقه تعاملات فرهنگی، با برخی جنبه‌های هوش فرهنگی ارتباطی قوی دارند. در نهایت، نقش هوش فرهنگی به عنوان یکی از عوامل کلیدی مؤثر بر کارآفرینی استراتژیک شناسایی شد که این امر، بیانگر لزوم توجه به قابلیت های هوش فرهنگی در مدیران برای انجام فعالیت های کارآفرینانه در محیط های چند فرهنگی می‌باشد.

 

گفتار دوم: وصیت تملیکی

 

لازم است قبل از بحث و بررسی وصیت برای جنین توضیحی در خصوص ماهیت حقوقی وصیت به عمل آید.

 

وصیت طبق قانون مدنی دو نوع است: وصیت عهدی و وصیت تملیکی

 

وصیت عهدی عبارت است از مامور کردن شخص یا اشخاص در طی وصیت برای انجام کار یا کارها و یا تصرفات معین نسبت به بعد از فوت وصیت کننده . طبق م ۸۲۶ ق.م «وصیت عهدی عبارت است از این که شخصی یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا متصرفات دیگری مأمور می­ کند، وصیت کننده «موصی»، کسی که وصیت به نفع او شده است «موصی­له» مورد وصیت «موصی به»، و کسی که به موجب وصیت عهدی ولی بر مورد ثلث یا بر صغیر قرار داده می­ شود «وصی» نامیده

می­ شود.

 

طبق همان ماده وصیت تملیکی عبارت است از اینکه کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجاناً تملیک کند. ‌بنابرین‏ طبق این تعریف وصیت تملیکی به صورت عقد معوض (برای مثال بیع یا اجاره معلق به فوت) در نمی­آید، ولی شرط عوض در آن منافاتی با مجانی بودن وصیت ندارد.

 

مشهور فقها وصیت تملیکی را عقد می­دانند و قبول موصی­له را برای آن لازم می­دانند، به موجب ماده ۸۲۷ قانون مدنی موصی له با قبول نمودن مورد وصیت و پس از فوت موصی مالک مورد وصیت
می­ شود.^[۳۴]

 

اما باید گفته شود قبول در صورتی شرط تحقق وصیت است که «موصی لهم» محدود باشند؛ ولی چنانچه موصی لهم غیر محصور باشند، برای صحت آن قبول شرط نیست. این است که ماده ۸۲۸ق.م می­گوید: «هرگاه موصی له غیرمحصور باشد مثل اینکه وصیت برای فقرا یا امور عام­ المنفعه شود، قبول شرط نیست.»

 

در وصیت عهدی قبول شرط نیست، ولی مادامی که موصی زنده است، وصی می ­تواند وصایت را رد کند؛ ولی پس از فوت موصی حق رد آن را ندارد؛ هر چند به وصایت جاهل باشد.

 

ماده ۸۳۴ قانون مدنی: «در وصیت عهدی قبول شرط نیست، لیکن وصی می ­تواند مادام که موصی زنده است وصایت را رد کند و اگر قبل از فوت موصی رد نکرد، بعد از آن حق رد ندارد، اگر چه جاهل بر وصایت بوده باشد.»

 

باید توجه داشت که «رد وصی در زمان حیات موصی باید به او ابلاغ شود و رد پنهانی هیچ اثری در جلوگیری از تضییع حقوق محجوران و تلف ثلث ندارد. پس اگر رد وصی ابراز و ابلاغ نشود، اجرای وصایت بعد از فوت اجباری است».^[۳۵] حال با تعریفی که از وصیت به عمل آمد، باید دید آیا وصیت به نفع جنین امکان­ پذیر است یا خیر؟

 

طبق ماده ۸۵۰ قانون مدنی «موصی­له باید موجود باشد و بتواند مالک چیزی بشود، که برای او وصیت شده است».

 

از ظاهر ماده ۸۵۰ ق.م بر می ­آید که وجود موصی له در زمان وصیت شرط است و موجود شدن آن در زمان فوت کافی نیست.

 

فقهای امامیه برای صحت وصیت، موجود بودن حمل در حین وصیت را شرط می­دانند؛ اگر چه به صورت نطفه باشد و یا هنوز روح در آن دمیده نشده باشد.

 

با توجه به اینکه ماده ۸۵۰ قانون مدنی به موجود بودن موصی له تأکید و صراحت دارد، ‌بنابرین‏ نمی­ توان گفت وصیت بر معدوم به تبع موجود صحیح است.^[۳۶]

 

طبق ماده ۸۵۱ ق.م «وصیت برای حمل صحیح است، لیکن تملک او منوط است بر این که زنده متولد شود.»

 

یکی از اسباب تملک وصیت است و زنده متولد شدن جنین که حین وصیت موجود بوده، کاشف از آن است که وصیت صحیح بوده و موجب تملک است.

 

فقهای متأخر نیز زنده متولد شدن جنین را شرط تملک موصی به می­دانند و در صورت مرده متولد شدن وصیت را باطل و موصی به را متعلق به وراث موصی می­دانند.^[۳۷]

 

اکثر علمای حقوق و فقهای امامیه دلیل زنده به دنیا آمدن طفل را حرکات و صدای اولیه او می­دانند؛ در فقه استهلال به معنای فریاد نوزاد پس از ولادت.^[۳۸] لیکن استقرار آن منوط به زنده متولّد شدن او است. بنابر قول منسوب به مشهور بر کودکى که زنده متولّد شده سپس مرده است خواندن نماز میّت مستحب است.

 

ولی تنها یک دلیل برای احراز حیات طفل کافی نیست و امروزه از وسایل پزشکی و تشریح بدن کودک ‌می‌توان به حیات اولیه او پی برد. حال این سئوال مطرح می­گردد که اگر قبل از تولد جنین سقط گردد، وضعیت وصیت که به نفع او شده، به چه صورت است؟

 

طبق ماده ۸۵۲ ق.م : «اگر حمل در نتیجه جرمی سقط شود، موصی به، به ورثه او می­رسد، مگر این که جرم مانع ارث باشد»، برخی از حقوق ‌دانان معتقد هستند که اگر وصیت به نفع جنین شده باشد، در صورت سقط حمل اگر جنین زنده به دنیا بیاید و بعد بمیرد، وصیت صحیح است و مرده متولد شدن جنین در اثر سقط موجب بطلان وصیت می­گردد؛ اما باید گفت که فلسفه وجود چنین ماده­ای در قانون مدنی جلوگیری از سقط جنین ‌می‌باشد. اگر جنین مرده هم سقط شود، وصیت صحیح و موصی­به، به ورثه جنین می­رسد. نظر کسانی که معتقدند در اثر سقط نیز جنین باید زنده به دنیا بیاید، تا بتواند مورد وصیت را تملیک کند و بعد از آن فوت نماید، مردود ‌می‌باشد. چرا که در این صورت احتیاجی به وضع چنین ماده­ای نبوده و ماده ۸۵۱ قانون مدنی^[۳۹] برای این مفهوم کفایت می­ کند. باید توجه داشت به موجب ماده ۸۲۷ ق.م که عنوان می­دارد: «تملیک به موجب وصیت محقق نمی­ شود، مگر با قبول موصی له پس از فوت موصی». باید گفت: تملیک در وصیت معلق به فوت موصی است؛ چنانچه موصی له وصیت را قبول کند، از تاریخ فوت موصی ملکیت برای وی حاصل می­ شود و مورد وصیت قبل از فوت موصی متعلق به موصی است، نه موصی له.

 

‌بنابرین‏ چنانچه در وصیت برای جنین ولی یا امین وی وصیت را قبول کند و جنین قبل از فوت موصی سقط شود و بمیرد، مالکیتی برای جنین به وجود نخواهد آمد. چرا که شرط تحقق تملک در وصیت فوت موصی ‌می‌باشد. ‌بنابرین‏ اگر کسی که وصیت به نفع او شده زودتر از وصیت کننده بمیرد، دیگر مورد وصیت متعلق به او نیست. همچنین اگر جنین پس از فوت موصی در نتیجه جرمی سقط شود، موصی به متعلق به ورثه جنین خواهد بود. چرا که اولاً جنین پس از فوت وصیت کننده سقط شده و ثانیاًً طبق ماده ۸۵۲ ق­م مورد وصیت به ورثه جنین می­رسد.

 

طبق ماده ۸۵۲ : «اگر حمل در نتیجه جرمی سقط شود، موصی به، به ورثه او می­رسد، مگر این که جرم مانع ارث باشد»، طبق قسمت اخیر ماده اگر حمل در اثر جرمی یعنی به صورت عمدی سقط شود مورد وصیت (موصی به) به ورثه حمل می­رسد؛ مگر این که یکی از ورثه حمل موجب سقط جنین شده باشد. در این صورت موصی به، به ورثه­ای که باعث سقط جنین شده، نمی­رسد. یعنی در واقع قانون‌گذار خواسته است با این کار جلوی طمع افرادی را بگیرد، که به خاطر موصی به مرتکب سقط جنین می­شوند و با تصویب این ماده آن ها را از ارث حمل ممنوع ‌کرده‌است. مطابق قسمت اخیر ماده ۸۲۶ قانون مدنی: «وصیت عهدی عبارت است از این که شخص یک یا چند نفر را برای انجام امور یا تصرفات دیگر مأمور کند و کسی که به موجب وصیت عهدی ولی به مورد ثلث یا به صغیر قرار داده می­ شود، وصی نامیده می­ شود».

 

طی مطالعه تطبیقی با قانون مدنی مصر کاشف بعمل آمد در ماده ۹۱۵ فوق الذکر اذعان می‌دارد وصیت تابع احکام شریعت اسلامی و قوانین ناظر برآن است و لذا با توجه به شریعت اسلامی و احکام و قوانین ناظر برآن وصیت قابل قبول است و از طرفی بند ۲ ماده ۱ قانون مدنی مصر براین امر صحه
می‌گذارد.^[۴۰]

 

مطابق ماده ۸۶۰ ق.م «غیر از پدر و جدپدری کس دیگری حق ندارد، بر صغیر، وصی معین کند».

برون‌سازمانی مدیریت شرکت عمدتاً در اختیار سهامدارن درون‌سازمانی بوده و آن ها کنترل مدیریت را برعهده دارند. شرکت‌های بزرگ تحت کنترل مدیران بوده اما مالکیت سهام آن با سهام‌داران برون‌سازمانی است. مرز روشنی بین مالکیت و کنترل مشاهده نمی‌شود و مسئله نمایندگی قابل‌ملاحظه‌ای وجود ندارد. مرز مالکیت و مدیریت روشن است و مسئله نمایندگی اهمیت می‌یابد. تملک اجباری^[۴۶] ندرتا وجود دارد. تملک‌های اجباری به عنوان مکانیزم مؤثر بر مدیریت شرکت وجود دارد. تمرکز مالکیت در گروه‌های کوچک سهام‌داران (خانواده های موسس، دولت و شرکت‌هایی که ساختار هرمی دارند) . مالکیت گسترده است. کنترل زیاد از جانب گروه کوچکی از سهام‌داران درون‌سازمانی اعمال می‌شود. کنترل سهام‌داران محدود است. انتقال ثروت از سهام‌داران اقلیت به سهام‌داران اکثریت واقع می‌شود. انتقال ثروت از سهام‌داران اقلیت به سهام‌داران اکثریت واقع نمی‌شود. در قانون شرکت‌ها (تجارت) حمایت کمی از سرمایه‌گذاران می‌شود. در قانون شرکت‌ها (تجارت) حمایت زیادی از سرمایه‌گذاران می‌شود. احتمال سوء‌استفاده از قدرت توسط اکثریت وجود دارد. دموکراسی سهام‌داران حاکم است. سهام‌داران عمده می‌خواهند نفوذ بیشتری در

شرکت‌های سرمایه‌پذیر داشته باشند. از طریق سهامداری نمی‌توان اعمال نفوذ در شرکت‌های سرمایه‌پذیر کرد.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که امروزه با توجه به موضوع جهانی شدن، اغلب خرده‌نظام­ها به سمت نوعی همگرایی در حرکت­اند و سازمان­ها و نهادهای مختلف برای محقق ساختن این موضوع در تلاش‌اند. این واقعیت می‌تواند موجب یکسان‌سازی نسبی در مبانی و نگرش­های حاکمیت شرکتی در آینده شود (بدری، ۱۳۸۷).

۲-۲-۹ مکانیزم‌های حاکمیت شرکتی

مکانیزم‌های حاکمیت شرکتی به شرح ذیل بیان شده‌اند؛

۲-۲-۹-۱ مکانیزم‌های برون‌سازمانی (محیطی)

۱٫ نظارت قانونی: تدوین، تصویب و استقرار قوانین نظارتی مناسب؛

۲٫ نظام حقوقی: برقراری نظام حقوقی مناسب؛

۳٫ کارایی بازار سرمایه: گسترش بازار سرمایه و تقویت کارایی آن؛

۴٫ نظارت سهام‌داران عمده: ایجاد انگیزه در سهام‌داران به فعالیت‌هایی از قبیل خرید سهام کنترلی؛

۵٫ نقش سرمایه‌گذاران نهادی: تشویق و گسترش سرمایه‌گذاری نهادی؛

۶٫ نظارت سهام‌داران اقلیت: احترام به حقوق سهام‌داران اقلیت و مجاز بودن نظارت اقلیت بر فعالیت شرکت؛

۷٫ الزامی کردن حسابرسی مستقل: با توجه به نقش برجسته نظارتی آن؛

۸٫ فعالیت مؤسسات رتبه‌بندی: ایجاد تسهیلا‌ت برای فعالیت مؤسسات رتبه‌بندی (حساس‌یگانه، ۱۳۸۵).

۲-۲-۹-۲ مکانیزم‌های درون‌سازمانی (محاطی)

۱٫ هیات‌مدیره: انتخاب و استقرار هیات‌مدیره توانمند، خوشنام و بی‌طرف؛

۲٫ مدیریت اجرایی: تقسیم مسئولیت‌ها بین مدیریت اجرایی و استقرار نرم‌افزارهای مناسب؛

۳٫ مدیریت غیراجرایی: ایجاد کمیته‌های هیات‌مدیره از مدیران مستقل و غیراجرایی (شامل کمیته حسابرسی، حقوق و …)؛

۴٫کنترل‌های داخلی: طراحی، تدوین و استقرار کنترل‌های داخلی مناسب (مالی، حقوقی، مدیریت ریسک، حسابرسی داخلی و…)؛

۵٫ اخلا‌ق سازمانی: تدوین و گسترش آیین رفتار حرفه‌ای و اخلا‌ق سازمانی؛

هر یک از مکانیزم‌های درون‌سازمانی و برون‌سازمانی، بر فرآیندها و فعالیت‌های شرکت‌ها نظارت دارند و موجب ارتقای ‌پاسخ‌گویی‌ و دستیابی به سایر هدف‌های حاکمیت شرکتی می‌شوند. برخی از مکانیزم‌های برون‌‌سازمانی (محیطی) حاکمیت شرکتی که در ایران تا حدودی برقرار است عبارت است‌از؛ نظارت سهام‌داران عمده و ایجاد انگیزه در سهام‌داران به فعالیت‌هایی از قبیل خرید سهام کنترلی و نقش نظارتی سرمایه‌گذاران نهادی، حسابرسی مستقل الزامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس در ایران وجود دارد، اما نظارت سهام‌داران اقلیت و فعالیت مؤسسات رتبه‌بندی وجود ندارد. درباره نظارت مرتبط با مکانیزم‌های درون‌سازمانی (محاطی) به نظر می‌رسد، صرف‌نظر از مقوله هیات‌مدیره و موارد مرتبط به مدیریت اجرایی شامل تقسیم مسئولیت‌ها بین مدیریت اجرایی و استقرار نرم‌افزارهای مناسب، نقش نظارتی مدیریت غیراجرایی شامل ایجاد کمیته‌های هیات‌مدیره از مدیران مستقل (شامل کمیته حسابرسی، حقوق و…)، کنترل‌های داخلی شامل طراحی، تدوین و استقرار کنترل‌های داخلی مناسب (مالی، حقوقی، مدیریت ریسک، حسابرسی داخلی و …) بسیار ناچیز و ضعیف است و به نقش نظارتی اخلاق سازمانی نیز توجه بایسته نمی‌شود (حساس‌یگانه، ۱۳۸۵). برای روشن‌تر شدن موضوع، ساختار حاکمیت شرکتی در نمودار تحلیلی زیر ارائه شده است (رهبری‌خرازی، ۱۳۸۳):

نمودار (۲-۱) ساختار حاکمیت شرکتی

نظارت

نظارت

‌پاسخ‌گویی‌

هیات‌مدیره

سازوکارهای برون‌سازمانی:

رژیم حقوقی

نظارت قانونی

کارایی بازار سرمایه

نظارت سهام‌داران عمده

نقش سرمایه‌گذاران نهادی

نظارت سهامدارن اقلیت

الزام به حسابرسی مستقل

فعالیت مؤسسات رتبه‌بندی و …

سازوکارهای درون‌سازمانی:

هیات‌مدیره:

• • مدیریت اجرایی کارآمد